Kiedy nie można znieść współwłasności nieruchomości?

Zniesienie współwłasności to proces, który nie zawsze jest prosty, ale o tym pisaliśmy we wcześniejszym artykule. Jednak istnieje niemożność, w pewnych przypadkach, gdzie sąd może odmówić zniesienia współwłasności, kierując się przepisami prawa, szeroko pojętym dobrem publicznym oraz indywidualnym interesem stron. Dziś opiszemy na jakiej podstawie sąd może nie udzielić zgody na zniesienie współwłasności.

 

Kiedy sąd może odmówić zniesienia współwłasności?

 

1. Sprzeczność z zasadami współżycia społecznego

Zasady współżycia społecznego to normy społeczne, których każdy człowiek i obywatel musi przestrzegać. Mają one znaczenie ogólne dla całego rodzaju stosunków społecznych, w tym także i prawnych. Do przykładowych zasad współżycia społecznego zaliczymy zasadę szacunku wobec drugiej osoby, zasadę nie okradania, nie oszukiwania drugiej osoby, zasadę mówienia prawdy lub niewykorzystywania cudzej pracy bez zgody danej osoby. Zasady te nie są statuowane przez organy państwowe lecz rodzą się samoistnie w społeczeństwie. I to właśnie jeden z kluczowych powodów odmowy zniesienia współwłasności przez sąd: sprzeczność z zasadami współżycia społecznego. Jeżeli takie zniesienie prowadziłoby do rażącej krzywdy jednej ze stron sąd może uznać, że jest to działanie nieakceptowalne społecznie. Na przykład, jeśli podział nieruchomości skutkowałby bardzo znaczącą utratą wartości ekonomicznej dla jednego ze współwłaścicieli lub powodowałby poważne trudności życiowe to sąd może uznać, że zniesienie współwłasności jest niezgodne z zasadami sprawiedliwości społecznej.

2. Naruszenie interesu publicznego

Interes publiczny to odwołanie się do wartości, które są wspólne i ważne dla całego społeczeństwa. Do nich zaliczamy m.in. sprawiedliwość, wolność, bezpieczeństwo, ochronę konsumentów, uczciwość w transakcjach handlowych, zdrowie zwierząt oraz ochronę narodowego dziedzictwa historycznego i artystycznego. Utożsamiany jest często z pojęciem „dobro wspólne”. Zawsze dotyczy ogółu, nieokreślonej liczby osób i nie odnosi się do interesu jednostkowego ani określonej grupy. Interes publiczny jest kolejnym powodem, które sąd bierze pod uwagę przy zniesieniu współwłasności. Jeżeli zniesienie współwłasności mogłoby naruszyć dobro ogółu to sąd ma prawo odmówić jego dokonania. Na przykład dotyczy to sytuacji, gdy nieruchomość ma znaczenie historyczne lub jest istotna z punktu widzenia ochrony środowiska. Zniesienie współwłasności mogłoby w takim przypadku zagrażać zachowaniu wartości historycznych czy przyrodniczych i wtedy również nie można znieść współwłasności nieruchomości.

3. Negatywny wpływ na gospodarcze przeznaczenie nieruchomości

Przeznaczenie nieruchomości to sposób w jaki dana nieruchomość może być wykorzystana, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, czy planami zagospodarowania przestrzennego, bądź indywidualnymi cechami i właściwościami danej nieruchomości. To bardzo istotny czynnik, który wpływa na podział nieruchomości. Jeżeli podział nieruchomości miałby negatywnie wpłynąć na wartość nieruchomości lub jej funkcjonalność to w takim wypadku sąd może uznać, że zniesienie współwłasności jest niezasadne. Może to dotyczyć sytuacji, gdy np. podzielona nieruchomość stałaby się nieużyteczna dla jej dotychczasowego przeznaczenia gospodarczego lub znacznie obniżyłaby swoją wartość na rynku.

4. Brak możliwości technicznego podziału

Techniczne aspekty podziału nieruchomości również odgrywają istotną rolę w zniesieniu współwłasności. Sąd może odmówić zniesienia współwłasności jeśli fizyczny podział nieruchomości jest niemożliwy z przyczyn technicznych, takich jak zbyt mała nieruchomość lub jej specyficzny kształt, który uniemożliwia sensowny jej podział. W takich sytuacjach, brak możliwości podziału w sposób racjonalny i sprawiedliwy może być powodem do odmowy zniesienia współwłasności.

5. Umowa współwłaścicieli

Nie bez znaczenia są również wcześniejsze ustalenia między współwłaścicielami, o których można przeczytać we wcześniejszym artykule dotyczącym zniesienie współwłasności. Jeżeli współwłaściciele zawarli umowę o nierozdzielaniu współwłasności przez określony czas to sąd będzie związany tą umową. W takim wypadku nawet jeśli jedna ze stron chciałaby teraz dokonać podziału sąd odmówi jego przeprowadzenia do czasu wygaśnięcia umowy.

Podsumowanie

Każda sytuacja związana ze zniesieniem współwłasności jest indywidualnie oceniana przez sąd. Bierze on pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy, dobro wszystkich współwłaścicieli oraz szerszy kontekst społeczny i gospodarczy. Zniesienie współwłasności w Białymstoku to skomplikowany proces, który wymaga dokładnej analizy prawnej oraz uwzględnienia wielu czynników, co sprawia, że nie zawsze jest ono możliwe do przeprowadzenia.