Masz słup na działce? Najnowszy wyrok TK otwiera drogę do odszkodowań i wynagrodzeń.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2 grudnia 2025 r. wywołał ogromne poruszenie wśród właścicieli nieruchomości, na których znajdują się urządzenia przesyłowe – na przykład słupy, gazociągi, linie energetyczne czy podziemne kable. Przez lata przedsiębiorstwa przesyłowe odmawiały jakiejkolwiek zapłaty, powołując się na zasiedzenie służebności. Decyzja TK całkowicie zmienia tę sytuację i otwiera właścicielom realną możliwość żądania wynagrodzenia lub odszkodowania. To jeden z najważniejszych przełomów w prawie rzeczowym ostatnich lat.
Spis treści:
- Czym jest służebność przesyłu?
- Co orzekł TK 2 grudnia 2025 r.?
- Dlaczego ten wyrok ma tak duże znaczenie?
- Co zmienia się dla właścicieli działek?
- Jakie roszczenia można teraz zgłaszać?
- Na co warto zwrócić uwagę przed podjęciem działań?
- Podsumowanie
Czym jest służebność przesyłu?
Służebność przesyłu to prawne obciążenie nieruchomości, w ramach którego firma przesyłowa korzysta z gruntu w celu jego utrzymania, modernizacji lub eksploatacji infrastruktury energetycznej, gazowej lub telekomunikacyjnej. Faktycznie, od 2008 roku ustalono, że aby taka służebność istniała, musi jej towarzyszyć wynagrodzenie dla właściciela. Jednak przez lata ten obowiązek był pomijany, ponieważ firmy przesyłowe twierdziły, że nabyły prawo do służebności przesyłu wskutek zasiedzenia. Więcej o służebności przesyłu można znaleźć tutaj: blog/co-to-jest-sluzebnosc-przesylu
Co orzekł Trybunał Konstytucyjny?
Trybunał stwierdził, że wykorzystywana przez firmy przesyłowe koncepcja zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu nie miała podstaw prawnych w okresie sprzed 2008 roku. W konsekwencji orzeczono, że wcześniejsze praktyki polegające na uznawaniu takich służebności za zasiedziane były niezgodne z Konstytucją i naruszały prawa właścicieli. TK stwierdził, że wcześniejsza seria orzeczeń wydanych przez Sąd Najwyższy była zbyt szeroka i narzucała nowe ograniczenia na właścicieli nieruchomości bez silnego uzasadnienia ustawowego.
Dlaczego to orzeczenie jest przełomowe?
Po raz pierwszy Trybunał Konstytucyjny jasno stwierdził, że korzystanie z cudzej własności w interesie publicznym musi odbywać się zgodnie z prawem, a każde ograniczenie własności musi wiązać się z realnym odszkodowaniem. Wracamy więc do teorii, że własność jest prawem, a gdy państwo lub firma ingeruje we własność, właściciel nie może odejść bez żadnej pomocy prawnej lub odszkodowania. Orzeczenie również krytykuje długoletnią praktykę, w której prywatne grunty były wykorzystywane pod instalacje przesyłowe bez jakiejkolwiek formalnej ochrony prawnej lub odszkodowania.
Co zmienia się dla właścicieli działek?
Właściciele bardzo często spotykali się wcześniej z odmową wypłaty jakichkolwiek pieniędzy, ponieważ przedsiębiorstwo twierdziło, że „służebność przesyłu została zasiedziana”. Po wyroku TK argument ten stracił wartość. Oznacza to, że wiele spraw, które dotychczas uznano za przegrane, może zostać wznowionych lub rozpatrzonych ponownie. Operatorzy przesyłowi będą musieli uregulować stan prawny infrastruktury i przygotować się na rozmowy o wynagrodzeniach.
Jakie roszczenia można zgłaszać po wyroku TK?
Najważniejszą zmianą jest możliwość domagania się wynagrodzenia za korzystanie z działki w okresie, w którym urządzenia znajdowały się na niej bez tytułu prawnego. Wynagrodzenie może obejmować zarówno okres przeszły, jak i sytuację na przyszłość – poprzez ustanowienie służebności przesyłu za jednorazową opłatą. W niektórych przypadkach właściciel może również wystąpić o odszkodowanie, jeżeli urządzenia przesyłowe ograniczyły sposób korzystania z nieruchomości, utrudniły planowaną inwestycję lub obniżyły wartość działki. W skrajnych sytuacjach możliwe jest również żądanie usunięcia lub przesunięcia infrastruktury, choć wymaga to oceny technicznej i prawnej konkretnego przypadku.
O czym warto pamiętać przed podjęciem działań?
Każda sprawa dotycząca służebności przesyłu ma indywidualny charakter i zależy od wielu czynników, takich jak: stan techniczny urządzeń, data ich posadowienia, wpływ na wartość nieruchomości czy sposób faktycznego korzystania z gruntu. Zanim podejmie się decyzję o dochodzeniu wynagrodzenia czy odszkodowania, warto zgromadzić dokumentację dotyczącą działki i ustalić, czy kiedykolwiek podpisano jakąkolwiek umowę z przedsiębiorstwem przesyłowym. Analiza prawna pozwoli ocenić, jakie roszczenia są najbardziej zasadne i jakie rozwiązanie może przynieść największą korzyść.
Podsumowanie.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2 grudnia 2025 r. otwiera właścicielom działek nowy rozdział w walce o ochronę prawa własności. Można wręcz powiedzieć, że druga faza walki o prawa własności rozpoczęła się na nowo dla właścicieli nieruchomości. To moment, kiedy lata zaniedbań mogą wreszcie zostać naprawione, a urządzenia przesyłowe na prywatnych gruntach mogą być opłacane. Jeśli masz słup, linię gazową lub kabel energetyczny na swojej posesji, warto sprawdzić, jakie roszczenia możesz zgłosić przeciwko firmie przesyłowej.
Jeżeli chcesz uzyskać indywidualną analizę swojej sytuacji – zapraszam do kontaktu. Pomagam właścicielom nieruchomości w dochodzeniu roszczeń związanych ze służebnością przesyłu oraz bezumownym korzystaniem z działki.
